Hieronder vind je een samenvatting van de podcast ‘Is de Bijbel een gewelddadig boek?’ van ‘Dit is de Bijbel’.
‘De mensen die de Bijbel hebben geschreven, zijn voor het grootste deel mensen die aan de ontvangende kant van geweld staan.’
‘De manier waarop wij reageren op beelden van geweld heeft voor een deel ook te maken met het geluk dat het gros van ons er niet meer aan gewend is.’
‘Het is logisch dat de Bijbel schuurt. De Bijbel is niet alleen voor ons in deze tijd geschreven. Daarbij komt dat er ook in deze tijd veel verschillende ervaringen en belevingen zijn als het gaat om geweld ondergaan.’
‘Geeft God zelf in Jozua 10 (vers 40) nu opdracht tot geweld of zelfs tot genocide bij het innemen van het land Kanaän? Het beloofde land, waar ze als in een tempel moesten gaan wonen als priesters, moest gezuiverd worden, helemaal gewijd worden aan God. Archeologisch en in de teksten die volgen, kun je niet aantonen dat het ook echt op deze manier gebeurd is. Dit gedeelte is pas opgeschreven toen de Joden in ballingschap zaten, buiten Israël, als slachtoffers van geweld. Lees het daarom als een theologische reflectie van het Joodse volk op wat er in hun geschiedenis is misgegaan, waarom ze in ballingschap zaten. Blijkbaar was een deel van het antwoord: wij hebben het land niet voldoende gezuiverd en veel wat immoreel was laten bestaan.’
‘In een boek als Richteren worden situaties geschetst van wetteloosheid, anarchie en geweld, onttrokken aan de goddelijke orde. Je kijkt in een oude krijgerscultuur en ziet subtiele afwijzingen hiervan. In deze samenlevingen werd heel voorzichtig iets van humaniteit geïnjecteerd.’
‘Teksten waarin wordt opgeroepen tot geweld zijn geen marsorders voor alle tijden. Ze zijn gelimiteerd in tijd en plaats. Er is geen enkele aanwijzing dat gelovigen van nu de opdracht krijgen om mensen te gaan uitmoorden.’
‘Dit neemt niet weg dat mensen in de uitleg van de Bijbel buitengewoon bizarre dingen kunnen doen met teksten en ze ook kunnen gebruiken om hun eigen geweld te legitimeren.’
‘Dit is hoe de wereld in elkaar zit. God is door de eeuwen heen bezig mensen op te voeden. Hij haalt ze uit de meest barbaarse omstandigheden en voedt ze van generatie tot generatie op tot mensen die leven zoals Hij dat verwacht. In Jezus wordt volledig duidelijk dat het niet om geweld gaat, maar om vrede. Wil in al die wreedheid iets van humaniteit, beschaving, genade en liefde binnenkomen, dan moet dat klein beginnen. Wij realiseren ons misschien onvoldoende van hoe diep weg de humaniteit en de vrede waar wij nu van genieten, hebben moeten komen.’
‘De hele Bijbel door is er geleidelijk een lijn te zien waarin het inzicht groeit hoe je reageert op geweld dat jou wordt aangedaan, namelijk niet met geweld, maar met liefde: ‘Heb je vijanden lief’ en ‘Vergeld geen kwaad met kwaad’.
‘Het geweld van God zie je heel duidelijk getransporteerd worden naar het eind der tijden. Dan gaat het om het recht doen van God over alle bloedvergieten, onderdrukking en wreedheid die in de geschiedenis heeft plaatsgevonden. En dan zie je steeds meer dat de Bijbel is geschreven aan mensen die in het algemeen aan de ontvangende kant van al die wreedheid stonden en kom je teksten tegen als: ‘Wreek jezelf niet. Mij komt de wraak toe’.
‘Een mooi voorbeeld zijn de psalmen waarin je bedes ziet om wraak: God, grijp nu in, wreek uzelf. Die psalmen worden gebeden door onder andere koning David, die zichzelf prima kon wreken. Maar als je God vraagt om het te doen, dan ga je het zelf dus niet doen. Daar zit de gedachte in dat een mens nooit helemaal rechtvaardig kan zijn, ook niet als hij heel gerechtvaardigd is in zijn wraak of boosheid.’
‘Het boek Openbaring is een boek dat bepaald niet geweldloos is, maar het geweld wordt op geen enkele manier door mensen uitgevoerd. Jezus gaat uiteindelijk recht doen, het kwaad vergelden. Dat is dus niet iets om als mens zelf te gaan doen.’
‘Je kunt geschiedenissen waarin geweld wordt toegepast ook lezen door de ogen van Jezus. Dan is het een voorafschaduwing van het eind van de geschiedenis: dit is het oordeel waarvan Christus ons redt. Hij heeft zelf dat oordeel gedragen.’
‘Als het over het zelf uitoefenen van geweld gaat: zelfs als iets in de Bijbel staat, word je uitgedaagd om niet blind aan te nemen dat je iets dan dus zo moet doen. Je moet altijd kijken waar het in de Bijbel naartoe gaat. Sommige Bijbelteksten spreken elkaar tegen. In de Bijbel is een koor van stemmen te horen. Zoek dan wat de grotere stem in het geheel is. Je wordt uitgedaagd om je geweten te laten spreken, zelfverantwoordelijk te lezen en keuzes te maken.’